فناوری اطلاعات:

فناوری اطلاعات به مجموعه ابزار و روش هایی اطلاق می شود که به نحوی اطلاعات را در اشکال مختلف جمع آوری، ذخیره، بازیابی، پردازش و توزیع می کنند. فناوری اطلاعات در جهت گسترش توانمندی های انسان تکوین یافته است. فناوری اطلاعات وظیفه دارد اطلاعات مورد نیاز را به سرعت و در طبقه بندی های مورد نظر محقق ارائه کند. بدیهی است هر مقدار منابع اطلاعاتی وسیع تر، طبقه بندی شده تر و مبتنی بر آخرین یافته های تحقیقاتی باشد بهره وری اندیشه بهتر خواهد بود.

فناوری اطلاعات از یک سو با نظم بخشیدن به حوزه اجرا و خودکارسازی عملیات تکراری فعالیت های فیزیکی را کاهش می دهد و از سوی دیگر با تولید و انتقال سریع، دقیق و به موقع اطلاعات به حوزه های تحقیقات و مدیریت، شناخت را تکامل بخشیده و کارآیی   نظام ها را افزایش می دهد.

- سرعت و گسترش تعاملات اجتماعی در حوزه های علمی، هنری و اجتماعی و امکان دسترسی به انبوه اطلاعات تنها بخشی از قابلیت های اینترنت است.

- اینترنت شعور و بلوغ انسان ها را به چالش می کشد، چرا که از سویی با نوشتن یک نشانی می توان به درون محیط های آموزشی برای گروه های سنی مختلف، دایره المعارف شخصیت های تاریخی، آخرین یافته های علوم انسانی و علوم پزشکی و ... رفت و از سویی دیگر با نوشتن نشانی دیگر می توان در ابتذال و کج رفتاری گم شد.

- از چهار وظیفه اصلی که به اینترنت نسبت داده می شود”ایجاد ارتباط، اطلاع رسانی، سرگرمی و خرید و فروش“ جنبه اطلاعاتی آن را به عنوان مفیدترین جنبه برگزیده اند.

- این که اینترنت برای مقاصد آموزشی در نظر گرفته شده است یا سرگرمی، دو دیدگاه متضاد به وجود می آورد: یکی ایجاد فضای آموزشی مبتنی بر ایجاد ارتباط و دیگری جنبه سرگرم کننده اینترنت است. فضای سرگرم کننده ای که در آن لذت ”گشت و گذار“ یا به عبارتی جستجو از یک سایت به سایت دیگر به ماهیت محتوا، ارجحیت دارد و در نتیجه کاربران را در معرض خطر کاربردهای مضر اینترنت قرار می دهد.

دانشمندان می گویند عمر فناوری همپایه عمر آدمی است زیرا از زمان های قدیم فناوری به صورت های گوناگون پاسخ گوی خواسته ها و نیازهای اولیه آدمی بوده است. نیازهای غذایی، دارویی، پوشاک، مسکن و ... همه به وسیله فناوری تهیه و تامین شده اند. در طول تاریخ گاهی فناوری در پیشرفت نسل بشر آن چنان موثر و مهم بوده است که دانشمندان عصرهای تاریخی را بر اساس انواع فناوری موجود و در دسترس طبقه بندی کرده اند. در عصر اطلاعات هر کس می تواند به خوبی از مزایای اینترنت برای رونق دادن به امور زندگی روزانه و رشد جهانی جامعه خود استفاده نماید.

فناوری آموزشی یکی از انواع فناوری است که در قلمرو تعلیم و تربیت رشد و توسعه پیدا کرده است و پدیده های آن غالبا از قوانین تعلیم و تربیت روانشناسی یادگیری و سایر رشته های وابسته نشات می گیرند. همان گونه که فناوری در تمام شئون زندگی ما تاثیر به سزایی دارد فناوری آموزشی هم به شکل های گوناگون مانند فناوری های دیداری، شنیداری، اطلاعات ارتباط طراحی آموزشی رسانه ها و چند رسانه ای و... در تقویت تکمیل و غنی سازی برنامه های درسی و مهارت های حرفه ای معلمی، افزایش کیفیت و کمیت یادگیری و یاددهی بسیار موثر است.

تجربه های جهانی نشان می دهد فناوری ها با همه تفاوت هایی که با هم دارند در توسعه خود از یک وجه اشتراک برخوردارند بدین معنا که خواه فناوری اولیه ای مانند شخم زدن زمین با حیوانات را مطالعه کنیم یا فناوری های برتری مانند ارتباطات ماهواره ای را بررسی کنیم یا به طراحی فناوری آموزش در مدرسه و یا در شبکه بزرگ جهانی برداریم در عمل به منابع مشخص و معینی نیاز داریم.

معلمان و کارشناسان فناوری آموزشی باید درباره انواع رسانه ها و نیازهای آموزشی و یادگیری به مطالعه و تحقیق بپردازند، یافته های علمی خود را به طرح و پروژه های عملی تبدیل کنند تا بتوانند پاسخ گوی مشکلات خاص کلاس درس و فعالیت های آموزشی خود و مدرسه باشند. این گونه فعالیت های فردی و گروهی در مدرسه ها و سایر مراکز آموزشی نه تنها معلمان و کارشناسان فناوری آموزشی را به سوی آموزش فعال و یادگیری محور سوق می دهد که آن ها را به کارشناسانی با تجربه، مبتکر و خلاق آموزشی تبدیل می کند. از این طریق هم فناوری مورد نیاز به تدریج در آموزش و پرورش بومی می شود و هم به همت نتایج تحقیق و دستاوردهای همین گروه از کارشناسان خودساخته، می توانیم به زودی با استفاده از فناوری های جدید شیوه های آموزشی سنتی و یکطرفه را به روش های آموزشی فعال، پویا و خودگردان تبدیل کنیم.

امروزه به علت رشد فناوری های رایانه ای، سرعت نقل و انتقالات اطلاعاتی و مسئله انفجار دانش، اطلاعات و دانش به سهولت و سرعت می تواند در اختیارهمگان قرار گیرد و دیگر مانند گذشته مدرسه تنها چارچوبی نیست که معلم بخواهد دانش، مهارت و ارزش ها را در آن به دانش آموزان منتقل کند . بلکه چهارچوب های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و وسائل ارتباط جمعی در شکل پذیری پنداره های دانش آموزان نقش تعیین کننده ای دارند. یکی از تبعات این امر بالا رفتن سطح دانش متعارف     دانش آموزان است که هماهنگی با دوره های آموزشی را بر هم می زند.

کامپیوتر و اینترنت استفاده از فناوری های اطلاعاتی و انفورماتیک، امکان به روز کردن اطلاعات علمی معلمان و همه اقشار جامه و ارتقای مهارت های تدریس ایشان را فراهم می آورد.

اکثر برنامه های درسی که قبلا به صورت سنتی در مدارس اجرا می شد و هنوز هم تا حدی اجرا می شود به صورت معلم محور بوده و با استعدادها، توانایی ها، نیازها و  شیوه های یادگیری دانش آموزان که هر یک آهنگ مخصوص خود را دارند متناسب نیستند.

استفاده از رایانه و اینترنت به معلم کمک می کند که امکان تدریس با شیوه های نو، داشتن طیف وسیعی از برنامه ها و روش های آموزشی و محوریت بخشیدن به نقش دانش آموز با در نظر گرفتن تفاوت های فردی و توجه بیشتر به نیازها، علایق و استعدادهای دانش آموزان می توانند در جهت از بین بردن یا کاهش دادن شکاف آموزشی مؤثر و مفید باشند.

پیامدهای فناوری آموزشی در آموزش:

1- کاستن از میزان مصرف انرژی معلم و پیشگیری از خستگی مفرط.

2- کاستن از سخنرانی و افزودن به تجارب فراگیر.

3- رها شدن کلاس از یکنواختی روش های تدریس سنتی و معلم محوری.

4- کسب تجربه عینی و واقعی توسط فراگیران و در نتیجه تعمیق یادگیری.

5-  افزایش مهارت های حرکتی و مصرف انرژی روانی فراگیران.

6- افزایش بهره وری کلاس در نتیجه استفاده بهینه از زمان.

7-  تقویت یادگیری با دو مغز زیرا دست انسان مغز دوم ماست.

8- درگیر شدن فراگیر با فرایند یادگیری.

9- پیاده شدن روش های مورد علاقه فراگیران.

10 - علاقمندی بیشتر فراگیران به کلاس و معلم.

11- یادگیری مبانی اولیه رسانه شناسی و نحوه کاربرد آن ها.

12-درک عمقی پدیده ها و روابطی که به صورت عینی و یا با چشم غیر مسلح قابل دریافت نیستند.

13- مشاهده بی خطر حوادث و وقایعی که مشاهده واقعی آن ها خطرناک است.

14- ایجاد جذابیت برای نسل جدید که علاقمندند مطابق پیشرفت های روز پیش روند.

15- ایجاد حس مشارکت در دارایی های همگانی و احترام به حقوق دیگران در استفاده از رسانه های جمعی و تجهیزات.

16- کمک به درک و فهم بیشتر مطالب.

           17-انتخاب مطالب و ضبط آن و استفاده در موقعیت های دلخواه.

 

تعریف مدرسه هوشمند:

تعریف مفهومی: مدرسه هوشمند مدرسه ای است که جهت ایجاد محیط یاددهی- یادگیری و بهبود نظام مدیریتی مدرسه و تربیت دانش آموزان پژوهنده طراحی شده است.

مدرسه هوشمند مدرسه فیزیکی است که کنترل و مدیریت آن مبتنی بر فناوری رایانه و شبکه می باشد و محتوای اکثر دروس آن الکترونیکی و سیستم ارزشیابی و نظارت آن هوشمند است.

اهداف مدرسه هوشمند:

1- رشد همه جانبه دانش آموزان” ذهنی، جسمی، عاطفی، روانی“

2- ارتقاء توانایی ها و قابلیت های فردی

3-  تربیت نیروی انسانی متفکر و آشنا به فناوری

4-  افزایش مشارکت مردمی

5- راهبردها و خط مشی های نوین

6-  تاکید بر مهارت های فکر کردن

7-  فراهم کردن فرصت های همکاری افراد جامعه با مدرسه

آموزش مکاتبه ای یا اینترنتی چیست؟

الف) آموزش از راه دور و انواع آن عبارت است از 1- آموزش مکاتبه ای               2- آموزش اینترنتی

هر دو، نوعی آموزش از راه دور هستند. وجه تمایز اصلی آموزش از راه دور با دیگر روش های آموزشی وجود فاصله زمانی و مکانی بین آموزش دهنده و آموزش گیرنده در این روش است. دکتر نورسن می گوید: من در تمام دنیا از جمله اروپا، آمریکا، آسیاو خاورمیانه و... دانشجو دارم.

ب) سیر تاریخی آموزش از راه دور در جهان: در تاریخ آموزش از راه دور می توان از سه مرحله یاد کرد. در نخستین مرحله که از اواسط قرن 19 میلادی آغاز شده است از سیستم پستی برای انتقال مطلب آموزشی استفاده می شد. پس از چندی مؤسسه ای در آمریکا برای آموزش ضمن خدمت معلمان در طول سال تحصیلی از آموزش مکاتبه ای استفاده کرد.

پ ) برخی مزایا و معایب به کار گیری آموزش مجازی اینترنتی: استفاده از آموزش مجازی اینترنتی مزایا و معایبی دارد که به برخی از آن ها اشاره می گردد:

1- دسترسی به آموزش در منزل

2- استفاده از متن های دیجیتالی

3- کاهش تعامل رودررو

4- کاهش پشتیبانی های شخصی آموزش دهنده

ت) نگاهی به نقش رایانه در آموزش ایران:

در ایران نسل جوان و نوجوان ما هر روز بیشتر از دیروز به رایانه و اینترنت گرایش پیدا می کنند. به عبارت بهتر ابزار رایج امروز دیگر پست و رادیو و تلویزیون نیست بلکه رایانه و اینترنت است. در ایران از حدود 30 سال پیش سخن از رایانه در میان بوده ولی چند سالی است که اثر آن را بیشتر می بینیم.

ث) راهکارهای حرکت به سمت آموزش مجازی اینترنتی:

1-      آموزش به استادان و معلمان

2-      آوردن رایانه به مراکز آموزش و مدارس

3-      تشکیل شبکه مدارس

4-      توجه به تجربیات کشور های دیگر

5-      به کارگیری مشاور رایانه در مدارس

6-      تشکیل تیم های تخصصی تهیه برنامه های آموزش مجازی

7-      به کار گیری روش های مناسب آموزش

ضرورت آموزش الکترونیکی:

رویکرد گسترده به سوی آموزش الکترونیکی خود گواه این است که سیستم نوین آموزش الکترونیکی فواید و مزایایی دارد. بر خلاف تمامی روش های سنتی آموزش با سیستم آموزش الکترونیکی با به کار گیری تمامی ابزارهای دیداری، شنیداری و انیمیشن در غالب یک تجربه واحد، محتوای آموزشی کاملا گویا و زنده را به فراگیران هدیه  می کند.

از دیگر فرصت های منحصر به فرد این سیستم برداشتن مرزهای جغرافیایی و رفع تبعیض های آموزشی و کاهش هزینه های نشر و توزیع محتویات آموزشی می باشد و می توان متناسب با سرعت یادگیری خود و به دور از هر گونه اضطراب مطالب آموزشی را فرا گیرند.

اهداف کلی سیستم:

1-  کاهش هزینه های ایاب و ذهاب

2-  کاهش زمانی که برای آموزش در خارج از سازمان صرف می شود.

3-  بهبود و سرعت در انجام وظایف شخصی

4-  رسیدن به عملکرد بهتر

5-   در دسترس بودن آموزش در هر زمان و هر مکان

6-  آموزش مرتبط، مؤثر و جذاب

7-  امکان ارزیابی سریع تر و راحت تر فراگیران

8-  امکان استفاده از آخرین تکنولوژی دیجیتالی در تهیه مواد آموزشی

سخن آخر:

استفاده از آموزش الکترونیکی در کشوری که با افزایش بی رویه جمعیت روبه رو بوده است و این جمعیت در نقاط مختلف شهری و روستایی پراکنده اند و ساختن کلاس درس برای آن ها به اندازه کافی بسیار زمان گیر و هزینه بردار است می تواند بسیار مفید باشد. برای رسیدن به چنین هدفی بایستی در میان اقشار مختلف جامعه به ویژه دبیران، دانش آموزان و اولیاء آن ها نگرش مثبتی نسبت به استفاده از رایانه به وجود بیاوریم و پس از آن سعی گردد که مدارس به رایانه مجهز گردند و برای دبیران و دانش آموزان جهت خرید رایانه تسهیلات لازم فراهم گردد. امید است روزی فرارسد که دانش آموزان ایرانی قله های رفیع علم و معرفت را در دنیا کسب نمایند و پرچم مقدس کشور عزیزمان ایران در تمامی رشته های علمی، هنری، ورزشی و ... بر فراز پرچم سایر کشورها بدرخشد.